Kırşehir, Ahilik kültürünün doğduğu ve tüm ülkeye yayıldığı kadim bir şehir olarak, günümüz mesleki eğitimi ve iş dünyasına ilham veren tarihi bir mirasa sahiptir. Ancak bu değerli mirasın, günümüzde istenildiği gibi değerlendirilemediğini ve mesleki yaşamda yeterince etkin olmadığını üzülerek görüyoruz.
Insan kaynakları yönetimine yıllarca emek vermiş, bulunduğu kentte Ahiliğin kıymetini ve insana bakışını bilen biri olarak ahilikte ve insan kaynaklarında mesleki eğitimi yazmak istedim.
1. Ahiliğin Evrensel İlkeleri ve Günümüze Katkısı
Ahilik, mesleki yeterlilik ile ahlak eğitimini bir arada ele alan, her iki unsuru da birbiriyle bütünleştiren nadir sistemlerden biridir. Ahiliğin, iş dünyasında rekabetten ziyade iş birliğini teşvik eden prensipleri, günümüz ticaret ve sanayi yaşamında eksikliği hissedilen değerlerdir. Örneğin, “eline, beline, diline sahip ol” ilkesi, yalnızca bireyin ahlaki duruşunu değil, aynı zamanda iş dünyasında dürüstlük ve güvenilirliği de temsil eder. Bu ilkenin, günümüzde iş etiği eğitim programlarına entegre edilmesi büyük fayda sağlayabilir.
2. İnsan Kaynağının Ahilik Perspektifinden Yeniden Yorumlanması
Ahilikte çıraklıktan ustalığa kadar uzanan süreç, bireyin yalnızca mesleki bilgi ve becerilerini geliştirmesini değil, aynı zamanda ahlaki değerlerini de güçlendirmesini hedeflerdi. Günümüz insan kaynakları yönetimi, işe alım süreçlerinde bu ahlaki boyutu göz ardı edebiliyor. Oysa Ahilik kültüründe, bir ustanın yalnızca teknik bilgisinin değil, ahlaki sorumluluğunun da büyük önem taşıdığı vurgulanır. Bu perspektif, günümüzün liderlik eğitimleri ve çalışan gelişim programlarına örnek oluşturabilir.
3. Modern İş Dünyasında Ahilikten Alınacak Dersler
- Mesleki Eğitim ve Ahlak Eğitimi Entegrasyonu: Ahilik, mesleki eğitimi yalnızca teknik becerilerle sınırlandırmamış, bunun yanında dürüstlük, şeffaflık, tevazu gibi insani değerleri de eğitimin temel taşları olarak kabul etmiştir. Bu yaklaşım, günümüzde kurum kültürlerinin geliştirilmesi için model alınabilir.
- Çalışanların Eğitim Sürekliliği: Ahilikte çırak, kalfa ve usta olma süreçleri, bireyin mesleki yaşamında sürekli bir öğrenme ve gelişim sürecine tabi olduğunu gösterir. Bu anlayış, modern insan kaynakları yönetiminde “ömür boyu eğitim” kavramıyla örtüşmektedir.
- İşyerinde Eğiticilik Rolü: Ahilik, her ustayı aynı zamanda bir eğitmen olarak kabul ederdi. Günümüz iş dünyasında ise bu yaklaşım, “mentorluk” olarak adlandırılmaktadır. İşletmeler, liderlerin yalnızca yöneticilik değil, aynı zamanda eğitmenlik rolünü de üstlenmesini teşvik etmelidir.
4. Nitelikli İşgücünün Eksikliği ve Çözüm Önerileri
Sanayi ve ticaret sektöründe yaşanan nitelikli işgücü eksikliği, Ahilik prensiplerine dayalı bir mesleki eğitim modeliyle çözülebilir. Bu noktada öneriler şunlar olabilir:
- Ahilik prensiplerine uygun bir mesleki eğitim müfredatı hazırlanmalı ve meslek liselerinde uygulanmalıdır.
- Ahilik geçmişini yaşatacak mesleki ve teknik eğitim merkezleri kurulmalıdır.
- İş yerlerinde çıraklık, kalfalık ve ustalık süreçlerini teşvik eden sistemler oluşturulmalıdır.
5. Ahiliğin Dijital Çağdaki Önemi
Bugün, dijitalleşme ve küreselleşme, iş dünyasında köklü değişikliklere neden oluyor. Ancak Ahilik kültürünün evrensel değerleri, bu değişime uyum sağlamak için güçlü bir dayanak noktasıdır. Ahilikteki “elinden gelenin en iyisini yapma” anlayışı, modern iş dünyasında kalite yönetimi ve müşteri memnuniyetinin temelini oluşturabilir. Ahilik prensiplerinin dijitalleşme sürecine adapte edilmesiyle, sürdürülebilir bir iş etiği modeli oluşturulabilir.
6. Ahilik ve Sosyal Sorumluluk
Ahilik, sadece bireyin değil, toplumun da refahını gözeten bir sistemdir. Günümüzde kurumsal sosyal sorumluluk projeleri, Ahilik anlayışıyla şekillendirilebilir. İşletmeler, sadece kâr amacı gütmeyip, toplumun ihtiyaçlarını karşılamayı da hedefleyen bir anlayış benimsemelidir.
7. Sonuç: Ahilik Modelini Güncelleyerek Yaşatmak
Ahilik, 800 yıllık köklü bir geçmişe sahip olmasına rağmen, günümüz iş dünyasında geçerliliğini koruyabilecek değerler taşımaktadır. Mesleki eğitimdeki yetersizliklerimizi gidermek, nitelikli işgücü oluşturmak ve ahlaki değerleri yeniden ön plana çıkarmak için Ahilik kültürünü modern dünyaya uyarlamak gereklidir. Bu model, yalnızca Türkiye için değil, tüm ülkeler için bir kalkınma vizyonu sunabilir.
Ahilik prensiplerini rehber alarak, mesleki eğitimde ve insan kaynakları yönetiminde sürdürülebilir bir değişim yaratabiliriz. Çünkü Ahilik, bir kültürden daha fazlasıdır; yaşamın her alanını kuşatan bir insanlık modelidir.
Ekrem Öztürk
İnsan Kaynakları Uzmanı
Ekrem Öztürk 
Yorum bırakın